Błędy językowe – czyli czego się wystrzegać podczas wystąpień?

„Jak Cię widzą, tak Cię piszą” – w tym przypadku raczej bardziej zasadnym sformułowaniem byłoby „Jak Cię słyszą, tak Cię piszą”  Może uczestniczyłeś kiedyś w wystąpieniu, na którym prowadzący naprawdę doskonale znał się na rzeczy – podawał trafne przykłady, wykazywał się olbrzymią wiedzą w prezentowanym obszarze, ale jednocześnie popełniał rażące błędy językowe, które skutecznie burzyły jego wizerunek? Jestem przekonana, że przynajmniej raz byłeś świadkiem tego typu sytuacji. Można zadać sobie pytanie, jakie są najczęściej popełniane błędy językowe? Jak ich unikać?

Najczęściej popełniane błędy językowe – jak się ich wystrzegać?

Błędy językowe są czymś powszechnym – większość z nas je popełnia (jeśli nie wszyscy)! Najczęściej wtedy, kiedy się spieszymy i nie zwracamy uwagi na to, w jaki sposób coś mówimy, albo w sytuacji, gdy doświadczamy silnych emocji. Oczywiście przyczyną może być też po prostu nieznajomość zasad poprawnego wypowiadania się  Wiadomo, jesteśmy tylko ludźmi i błąd językowy – jak każdy inny – może się nam zdarzyć. Trudniej jednak „wybaczyć” tego typu potknięcia osobom, które występują publicznie – czy to prezentują referat na studiach, przedstawiają prezentację biznesową czy występują na scenie. No dobra, ale jakie to są te błędy językowe? Które z nich pojawiają się najczęściej? Których wystrzegać się jak ognia? Poniżej przedstawię Wam najczęstsze błędy językowe, które notorycznie zauważam u różnych osób – nie tylko słuchając prelekcji, ale też podczas luźnej rozmowy.

Najczęstsze błędy językowe – Hiperpoprawność

Z moich obserwacji wynika, że jest to jeden z najczęściej popełnianych błędów językowych. Na czym on polega? Przed nami prezentacja przed publicznością, dlatego chcemy wszystko powiedzieć idealnie – aż do przesady! Staramy się wypowiadać słowa dokładnie tak, jak są zapisane, chcąc uniknąć niepoprawnej formy. Jesteśmy przekonani, że w odróżnieniu np. od języka angielskiego, w języku polskim „czytamy tak, jak piszemy”. Nic bardziej mylnego, przynajmniej w pewnych przypadkach. Zastanawiałeś się kiedyś nad tym, w jaki sposób czytamy słowa, kończące się na samogłoskę „ę”, takie jak: „głowę” lub „matkę”? Bardzo często można spotkać się, z tym że ktoś wyraźnie zaznacza „ę” na końcu wyrazu, co jest błędem. No dobra… chyba że wypowiadamy czasowniki w 1 osobie liczby pojedynczej, jak np. “mówię”, “piszę”. Wtedy zastosowanie lekkiej nosowości jest zasadne, ponieważ jeśli z tego zrezygnujemy, zmienimy sens wypowiedzi. Zapamiętaj jednak, że w codziennym komunikowaniu się czy podczas publicznych wystąpień, powinniśmy wystrzegać się wypowiadania „ę” na końcu wyrazu! Oznacza to, że nie powinniśmy mówić „głowę” czy „matkę”, ale – „głowe”, „matke”. Powiedz sobie teraz na głos zdanie, wyraźnie zaznaczając „ę” na końcu wyrazu: „wezmę kawę na drogę”. Czy nie sądzisz, że brzmi to trochę… dziwnie? Mówiąc w hiperpoprawny sposób, nasze wypowiedzi sprawiają wrażenie sztucznych i nienaturalnych. Jeśli zależy Ci na tym, aby Twoje wypowiedzi byłe miłe dla ucha, zrezygnuj z hiperpoprawności na rzecz naturalności!

„Idom drogom”, czyli co z samogłoską „ą”?

Pewnie się ze mną zgodzisz, że zawarte w nagłówku wyrażenie nie brzmi zbyt dobrze. Wypowiadanie „om” zamiast „ą” na końcu wyrazu jest powszechnym błędem językowym. Kiedy go nagminnie stosujemy, nasze wypowiedzi mogą zostać odebrane przez odbiorców jako niedbałe. A tego nie chcemy, prawda? Aby tego uniknąć, pamiętaj, że zawsze na końcu wyrazu wymawiamy samogłoskę „ą”! Poprawną formą jest więc wypowiadanie „idą drogą”, a nie „idom drogom”.

„Spadanie w dół”, czyli niepotrzebne powtórzenia

„Podnieś to do góry”, „cofnij się trochę do tyłu” – brzmi znajomo? Mamy tendencję do tego, aby wypowiadać pewne kwestie niejako dwukrotnie – chcemy być bardziej poprawni, a może zależy nam na szczególnym podkreśleniu tego, co mówimy. Finalnie zamiast rzeczowej wypowiedzi wychodzi nam… masło maślane. Takie wyrażenia, które zawierają wyrazy znaczące praktycznie to samo, fachowo nazywamy pleonazmami. Musisz wiedzieć, że ich stosowanie to nic innego, jak błąd językowy! W powyżej podanych przykładach wystarczyłoby powiedzieć „podnieś to” lub „cofnij się”. W końcu czy można podnieść coś w dół albo cofnąć się do przodu? No nie bardzo. Ten jeden z najczęstszych błędów językowych bardzo dobrze pokazuje, że czasem lepiej powiedzieć coś prościej – bez zbędnych słów, ale poprawniej.

Jak sobie radzić z tego typu błędami językowymi?

Dobra wiadomość jest taka, że zrobiłeś już pierwszy krok w walce z najczęstszymi błędami językowymi – uświadomiłeś sobie ich istnienie. Uwierz mi, że to naprawdę pierwszy krok do sukcesu! Często nie zmieniamy naszych przyzwyczajeń w tym zakresie, bo nawet nie wiemy, że stosowana przez nas forma jest nieprawidłowa. Jeśli występujesz publicznie i obawiasz się, że stosujesz błędy językowe – nagraj się! Podczas prezentacji prawdopodobnie trudno Ci będzie je wychwycić, ale odsłuchanie nagrania na pewno w tym pomoże. Jeśli z jakichś względów nie chcesz nagrywać swojej prezentacji, poproś o pomoc kogoś, kto słuchając Twoich wypowiedzi, wyłapie stosowane przez Ciebie błędy. Pamiętaj, żeby była to osoba potrafiąca obiektywnie ocenić Twoje wystąpienie – wtedy jej wskazówki mogą się okazać na wagę złota!

Podsumowanie

Błędom językowym mówimy stanowcze nie! Występując publicznie chcemy, aby nasi odbiorcy słuchali nas z zainteresowaniem i wyciągali wnioski z prezentowanych treści. Tak, przygotowanie merytoryczne jest gigantycznie ważne – bez tego trudno będzie zjednać sobie słuchaczy. Jednak musisz wiedzieć, że treść to nie wszystko! Istotna jest również forma, w jakiej zaprezentujemy naszą wypowiedź. Oprócz innych czynników, w zachowaniu odpowiedniej formy pomoże Ci to, że znasz najczęstsze błędy językowe i wiesz jak ich unikać. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego jak zdobyć uwagę słuchaczy? to koniecznie sprawdź mój wcześniejszy artykuł!

Autor

TRENER WYSTĄPIEŃ PUBLICZNYCH

Ewa Rodzoń - Strojek

„Mam to szczęście łączyć prowadzoną działalność z posiadaną pasją – szkolę i piszę o wystąpieniach publicznych, które towarzyszą mi już od najmłodszych lat życia.”