Kompetencje miękkie. Czym są i dlaczego warto je rozwijać?
„Kompetencje miękkie odgrywają znaczącą rolę na współczesnym rynku pracy”, „rozwijając kompetencje miękkie inwestujesz w swój rozwój”… Ale zaraz, zaraz. Czym one właściwie są i dlaczego należałoby poświęcić czas na ich zdobywanie? Przeczytaj i sam zdecyduj, czy warto!
Spis treści
Kilka słów o kompetencjach
Omawianie głównego zagadnienia warto rozpocząć od usystematyzowania wiedzy na temat tego, czym są kompetencje w ogólnym tego słowa znaczeniu. Grzegorz Filipowicz proponuje następującą definicję: „kompetencje są to dyspozycje w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na odpowiednim poziomie”. Stanowią one jednocześnie pewien teoretyczny twór, dlatego o ich istnieniu możemy wnioskować na podstawie obserwowalnych zachowań, przejawianych przez jednostkę. Co to oznacza w praktyce?
Wyobraź sobie, że obserwujesz osobę, która wygłasza publiczne przemówienie. Dostrzegasz, iż przejawia ona dużą swobodę w sposobie mówienia i poruszania się po scenie, a także ma bardzo dobrą dykcję. Ponadto to, co mówi, jest przyjmowane przez słuchaczy z dużym entuzjazmem i zaangażowaniem. Na podstawie tego możesz przypuszczać, że osoba ta prawdopodobnie posiada kompetencję, jaką jest prowadzenie publicznych prezentacji.
Co więcej, mówiąc o kompetencjach nie sposób nie wspomnieć o ich charakterystycznej właściwości, jaką jest zmienność. Oznacza to, że nawet jeśli w danym momencie nie posiadasz wystarczająco rozwiniętej danej kompetencji, to nic straconego! W każdej chwili możesz podjąć pracę nad jej doskonaleniem.
Kompetencje miękkie vs kompetencje twarde
Warto pamiętać o tym, że kompetencjami miękkimi są zarówno kompetencje osobiste, jak i społeczne (interpersonalne).
Do tych pierwszych należy m.in. zdolność kreatywnego myślenia, radzenia sobie ze stresem, zarządzania samym sobą czy asertywność. Z kolei mówiąc o kompetencjach interpersonalnych, mamy na myśli np. umiejętność komunikowania się z innymi ludźmi, nawiązywania z nimi kontaktu czy zdolność pracy w zespole.
Kompetencje twarde natomiast stanowi posiadana wiedza i umiejętności, zdobyte w toku edukacji, jak np. umiejętność obsługi programów komputerowych czy posługiwanie się różnymi językami. Często stanowią one warunek konieczny do wzięcia udziału w rekrutacji na konkretne stanowisko branżowe.
Dlaczego warto zabiegać o kompetencje miękkie?
1) Kompetencje miękkie nie są „zarezerwowane” dla konkretnej roli zawodowej. Nie dezaktualizują się w sytuacji, gdy zmieniasz pracę albo nawet branżę, w której do tej pory pracowałeś, dlatego są one przydatne na każdym stanowisku niezależnie od tego, czy zawodowo zajmujesz się informatyką, czy kontaktem z klientem.
2) Posiadanie kompetencji miękkich pozwala wyróżnić się na tle innych kandydatów. Kiedy aplikujesz na dane stanowisko, a Twoje merytoryczne kwalifikacje są na takim samym lub podobnym poziomie jak zdolności Twojego konkurenta, warto mieć w zanadrzu coś, co pozwoli pokazać się pracodawcy w jeszcze lepszym świetle. Takim czynnikiem wyróżniającym mogą się okazać właśnie kompetencje osobowe lub interpersonalne.
3) Kompetencje miękkie są wysoko cenione przez pracodawców. Jak podaje raport z badania przeprowadzonego przez Szkołę Główną Handlową w Warszawie, Amerykańską Izbę Handlu w Polsce oraz Ernst & Young, najważniejszym kryterium, decydującym o zatrudnieniu absolwenta wyższej uczelni przez danego pracodawcę, są właśnie kompetencje miękkie! Co więcej przewiduje się, że w perspektywie najbliższych 10 lat ponad 2/3 pracodawców będzie uznawało kompetencje osobowe i społeczne jako obligatoryjne.
4) Kompetencje miękkie są właściwe tylko człowiekowi i trudniej poddają się automatyzacji. Zgodnie z raportem wykonanym na zlecenie firmy Samsung, takie kompetencje miękkie, jak kreatywność, umiejętność dzielenia się posiadaną wiedzą z innymi, zdolność współpracy czy ukierunkowanie na rozwiązywanie problemów będą najważniejsze dla pracowników przyszłości.
Które kompetencje miękkie są najistotniejsze z punktu widzenia pracodawcy?
Na podstawie badań przeprowadzonych przez SGH, Amerykańską Izbę Handlu oraz Ernst & Young można jednoznacznie stwierdzić, że wśród zdolności oczekiwanych przez pracodawców od absolwentów uczelni wyższych znajdują się kompetencje miękkie, takie jak:
- efektywna komunikacja,
- otwartość na stały rozwój i gotowość do uczenia się,
- zdolność pracy zespołowej,
- umiejętność ustalania priorytetów,
- zdolność adaptacji i elastyczność.
Ponadto raport z badania, wykonany przez zespół badawczy z Centrum Ewaluacji i Analiz Polityk Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, wskazuje na 4 kompetencje, istotne dla znacznej części badanych stanowisk: współpraca w grupie, komunikatywność i jasne wyrażanie myśli, kreatywność oraz łatwość w nawiązywaniu kontaktów.
Powyżej wymienione zdolności stanowią pewien zestaw kompetencji uniwersalnych, pożądanych przez pracodawców. Należy jednak mieć na uwadze to, że lista najbardziej istotnych kompetencji miękkich będzie się różnić w zależności od tego, na jakie stanowisko zamierzasz aplikować!
Podsumowanie
Wiesz już, czym są kompetencje miękkie i potrafisz wymienić powody, dla których ich doskonalenie jest istotne. Nie koniec na tym! Jesteś w stanie przedstawić zdolności, uznawane za najistotniejsze z punktu widzenia pracodawcy.
Kolejny krok może być tylko jeden – weź karierę w swoje ręce i udoskonalaj własne kompetencje miękkie!
Bibliografia
Analiza zapotrzebowanie na kompetencje w gospodarce i na rynku pracy wraz z badaniem wartości docelowej wspólnego wskaźnika długoterminowego POWER w obszarze szkolnictwa wyższego, Uniwersytet Jagielloński – CEAPP, IDEA Instytut, Warszawa 2019.
Fastnacht D., Miękkie kompetencje w zarządzaniu. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, nr 1, Katowice 2006.
Filipowicz G,. Zarządzanie kompetencjami zawodowymi, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004.
Gorustowicz M., Kompetencje miękkie, a wyzwania przedsiębiorstw 4.0, “Kwartalnik naukowy AKADEMIA ZARZĄDZANIA” 2019, nr 3.
Kompetencje i kwalifikacje poszukiwane przez pracodawców wśród absolwentów szkół wyższych wchodzących na rynek pracy, Wyniki badania przeprowadzonego przez Szkołę Główną Handlową w Warszawie, Amerykańską Izbę Handlu w Polsce oraz Ernst & Young, Warszawa 2012.
Konieczna-Kucharska M., Miękkie i twarde kompetencje nauczycieli, “Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej – Zarządzanie” 2015, nr 19.
Pracownik przyszłości, Infuture Hatalska Foresight Institute, Gdańsk 2019.
Szulc W., Kompetencje miękkie. Jak je rozwinąć i wykorzystać na rynku pracy?, Akademickie Biuro Karier Zawodowych Uniwersytetu Łódzkiego. Publikacja w ramach “Postaw na rozwój! Kampania informacyjno-promocyjna oraz doradztwo dla osób dorosłych w zakresie kształcenia ustawicznego – edycja 2.
Tomczak M., Kompetencje „miękkie” kandydatów uczestniczących w procedurze selekcji pracowników w opinii rekruterów, “Przedsiębiorstwo we współczesnej gospodarce teoria i praktyka” 2015, nr 4.
FAQ
Czym są kompetencje miękkie?
Kompetencjami miękkimi to kompetencje osobiste i społeczne (interpersonalne). Do tych pierwszych należy m.in. zdolność kreatywnego myślenia, radzenia sobie ze stresem, zarządzania samym sobą czy asertywność. Z kolei mówiąc o kompetencjach interpersonalnych, mamy na myśli np. umiejętność komunikowania się z innymi ludźmi, nawiązywania z nimi kontaktu czy zdolność pracy w zespole.
Dlaczego warto rozwijać kompetencje miękkie?
- Kompetencje miękkie nie są „zarezerwowane” dla konkretnej roli zawodowej.
- Posiadanie kompetencji miękkich pozwala wyróżnić się na tle innych kandydatów na rynku pracy.
- Kompetencje miękkie są wysoko cenione przez pracodawców.
- Kompetencje miękkie są właściwe tylko człowiekowi i trudniej poddają się automatyzacji.
Jakie są najistotniejsze kompetencje miękkie?
Wśród najważniejszych kompetencji miękkich wymaganych przez pracodawców znajdują się: efektywna komunikacja, otwartość na stały rozwój i gotowość do uczenia się, zdolność pracy zespołowej, umiejętność ustalania priorytetów, zdolność adaptacji i elastyczność. Inne istotne zdolności to współpraca w grupie, komunikatywność, kreatywność oraz łatwość w nawiązywaniu kontaktów. Warto jednak zwrócić uwagę, że preferowane kompetencje mogą się różnić w zależności od konkretnego stanowiska i branży.
Jak rozwijać kompetencje miękkie?
Rozwój kompetencji miękkich można osiągnąć poprzez różne działania. Można uczestniczyć w szkoleniach i warsztatach dotyczących kompetencji miękkich tzw. szkoleniach miękkich. Przykładem może być szkolenie z komunikacji, zarządzania stresem, czy pracy zespołowej. Nieocenione są praktyczne doświadczenia w różnych sytuacjach zawodowych, takie jak praca w zespole, rozwiązywanie problemów czy prowadzenie prezentacji. Ważne jest także samodzielne refleksyjne działanie, w którym świadomie pracujemy nad naszymi kompetencjami i staramy się je doskonalić.
Autor
