Model 4 uszu von Thuna, czyli skąd się biorą nieporozumienia?
W domu, w pracy, na uczelni – kłótnie zdarzają się wszędzie. Zastanów się jednak, ile konfliktowych sytuacji jest wywoływanych rzeczywistą różnicą zdań i poglądów, a ile z nich to zwyczajne nieporozumienia? No właśnie, skąd się biorą nieporozumienia? Jak je ograniczać? Poznaj model 4 uszu von Thuna i dowiedz się, jak zapobiegać kłótniom!
Spis treści
Masz zielone!
Wyobraź sobie następującą sytuację. Małżeństwo jedzie samochodem do rodziców na imieniny babci. Para musi się zatrzymać, ponieważ na skrzyżowaniu “łapie” ich czerwone światło. Żona pełni rolę kierowcy, spokojnie oczekując na zielone światło. Po chwili słyszy od męża: “jedź, masz zielone”. Jak myślisz, co pomyśli lub odpowie żona w takiej sytuacji?
Tak naprawdę nie wiemy, jak zareaguje żona. Jedną z opcji jest jej irytacja i odebranie komunikatu męża jako chęć udowodnienia jej, że jest złym kierowcą. W jej głowie może pojawić się myśl: “Przecież widzę, że światło jest zielone, nie jestem ślepa”. Mąż nie ma nic złego na myśli i tylko stwierdza fakt, że zmienił się kolor sygnalizacji świetlnej, jednak i tak dochodzi do niepotrzebnego nieporozumienia. Może on w tej sytuacji powiedzieć: “kochanie, źle mnie zrozumiałaś!”, To tylko jedna z przykładowych sytuacji która pokazuje skąd się biorą nieporozumienia, ale też jedna z wielu reakcji, których możemy się spodziewać. Prawdopodobnie wcielając się w którąś z ról, zareagowałbyś w danej chwili inaczej. Jest to zupełnie normalne. To, w jaki sposób możemy wysyłać i odbierać komunikaty wyjaśnia niemiecki psycholog Friedemann Schulz von Thun.
4 płaszczyzny wypowiedzi – Model 4 uszu von Thuna
Friedemann Schulz von Thun jest twórcą modelu nazywanego kwadratem komunikacyjnym, czy inaczej modelem 4 uszu von Thuna. Zgodnie z jego teorią ten sam komunikat możemy wysyłać i odbierać na 4 różnych płaszczyznach:
-
- rzeczowej,
- relacyjnej,
- apelu,
- ujawniania siebie.
To co płaszczyzny oznaczają w praktyce, zostało wyjaśnione poniżej (z perspektywy odbiorcy komunikatu.
Skąd się biorą nieporozumienia, czyli model 4 uszu von Thuna
Każda osoba ma do dyspozycji 4 pary uszu. Oznacza to, że może odczytywać komunikat z czterech różnych perspektyw (w zależności od tego, które ucho jest bardziej rozwinięte, wyczulone). Używając danej pary uszu, skupiamy się na konkretnej części przekazu, pomijając przy tym inne kwestie. Można wyróżnić:
Ucho rzeczowe
Ucho rzeczowe koncentruje się na tym, jaki jest stan rzeczy; odczytuje informacje na płaszczyźnie rzeczowej, co jest charakterystyczne dla umysłów ścisłych. Osoba słysząca tym uchem nie doszukuje się w wypowiedzi drugiego dna. W relacjach prywatnych, taka osoba może być odbierana jako zimna, raczej nie odczyta ukrytych przekazów.
Ucho relacji (drażliwe)
Osoba, która słyszy tym uchem zadaje sobie pytania: „Za kogo mnie bierze nadawca? Co o mnie myśli? Jak się czuję przez niego traktowany?”; mocno rozwinięte ucho relacji może powodować, że odbiorca komunikatu całkowicie zignoruje jego płaszczyznę rzeczową i usłyszy w nim tylko atak na siebie, a to jest pierwszy z czynników
Ucho ujawniania siebie (terapeutyczne):
to ucho skupia się na nadawcy wiadomości; na tym co czuje, co się z nim dzieje; osoby o rozwiniętym uchu ujawniania siebie starają się zrozumieć rozmówcę, wykazują się dużą empatią. Są dobrymi słuchaczami.
Ucho apelu
W głowach osób posiadających rozwinięte ucho apelu pojawiają się pytania: „Co powinienem zrobić, myśleć, czuć na podstawie wypowiedzi nadawcy?”. Takie osoby są nastawione na działanie, spełnianie życzeń i próśb, które niekoniecznie są skierowane do nich. Są wrażliwe na sygnały, które mogłyby oznaczać prośbę wykonania zadania. Właściciele takich uszu często biorą na siebie zbyt dużo obowiązków, wykonują zadania, za które (niepotrzebnie) czują się odpowiedzialni.
Wróćmy do przykładu małżeństwa oczekującego na zielone światło. Według modelu 4 uszu von Thuna kobieta pełniąca rolę kierowcy mogłaby odebrać komunikat męża na cztery różne sposoby, w zależności od tego, którą parą uszu słucha:
-
-
- Ucho rzeczowe – światło jest zielone.
- Ucho relacji – no przecież widzę, że zielone! Nie jestem ślepa!
- Ucho ujawniania siebie – Aaa no tak… Mój mężuś spieszy się do babci. Szarlotka już czeka.
- Ucho apelu – Muszę dodać gazu i jechać.
-
Model 4 uszu – wnioski
Istnienie wielu par uszu w praktyce oznacza to, że każdy komunikat może być interpretowany z czterech różnych perspektyw (rzeczowej, relacji wzajemnej, apelu, ujawniania siebie). Niezależnie od tego co miał na myśli nadawca wiadomości, odbiorca może ją odczytać w różny sposób. Często zdarza się więc, że zrozumie ją inaczej niż oczekiwałby tego nadawca (na innej płaszczyźnie) i voilà – wiemy skąd się biorą nieporozumienia. W naszym przykładzie żona wykorzystała swoje ucho relacji.
Po przeanalizowaniu powyższego przykładu zastanów się, które z Twoich uszu jest bardziej czułe na komunikaty. Następnie przypomnij sobie ostatnią sprzeczkę i zastanów się, co i dlaczego mógł usłyszeć Twój rozmówca. Którą parą uszu Cię usłyszał?
Podsumowanie
Model 4 uszu von Thuna odpowiada na pytanie jak zapobiegać kłótniom. Sama świadomość jego istnienia ułatwia komunikację interpersonalną. Znajomość opisanej koncepcji pomaga wejść w buty odbiorcy komunikatu i zrozumieć skąd się biorą nieporozumienia, oraz wywnioskować, dlaczego rozmówca interpretuje wiadomość w określony sposób. Przekaż artykuł dalej, a jeśli wyczujesz kłótnię na horyzoncie – przypomnij sobie o von Thunie
FAQ
Co to jest model 4 uszu von Thuna?
Model 4 uszu von Thuna jest teorią stworzoną przez Friedemanna Schulza von Thuna, który opisuje różne płaszczyzny komunikacji. Każda z czterech płaszczyzn reprezentuje inną perspektywę odbiorcy komunikatu. Płaszczyzny komunikacji to:
- rzeczowa,
- relacyjna,
- apelacyjna,
- ujawniania siebie.
Jakie są korzyści z zastosowania modelu 4 uszu von Thuna?
Korzyści z zastosowania modelu 4 uszu von Thuna to lepsze zrozumienie komunikacji, ograniczenie nieporozumień, poprawa relacji międzyludzkich oraz umiejętność skutecznego przekazywania informacji.
Autor
