Burza mózgów – przykłady, etapy, oraz zasady brainstormingu!

Z pewnością znasz ten moment, gdy w pracy zespołowej musisz wykorzystać swoją wewnętrzną moc, którą jest kreatywność. Przystępujesz do generowania pomysłów na nowy produkt, projekt lub szukasz jakiegoś nietypowego rozwiązania. Technika szukania dużej liczby pomysłów to nic innego, jak popularna burza mózgów. Czy aby na pewno wiesz, z jakich etapów składa się proces burzy mózgów, oraz jakie są zasady produktywnego brainstormingu?

Burza mózgów – historia powstania?

Nie chcę przynudzać Cię historią powstania tej techniki ani definicjami, ale warto wiedzieć, że pierwsza wersja burzy mózgów powstała już w 1936 roku. Pierwotnym autorem brainstormingu jest amerykański menadżer Alex Faickney Osborn. Warto mieć na uwadzę, że obecnie burza mózgów to jedna z najbardziej popularnych i najczęściej wykorzystywanych technik twórczego rozwiązywania problemów. Służy generowaniu nowych pomysłów i doskonaleniu decyzji grupowych. Metoda ta znana jest też pod takimi nazwami, jak np. giełda pomysłów, jarmark pomysłów lub twórcza dyskusja. Jako że burza mózgów zazwyczaj prowadzona jest w zespole, warto zwrócić uwagę na liczbę osób, które powinny wziąć w niej udział. Zaleca się, aby w procesie brainstormingu  zaangażowanych było od 6 do 15 uczestników. Mniejszy zespół może wpłynąć na liczbę i jakość wygenerowanych pomysłów. Natomiast grupy większe niż 15 osób ciężko jest skoordynować do efektywnej pracy. Tutaj bardzo dużo zależy od moderatora burzy mózgów, czyli osoby przeprowadzającej sesję, pilnującej zasad i pobudzającej do aktywności. A propos reguł, czy wiedziałeś, że dobra burza mózgów musi posiadać sprecyzowane zasady?

Zasady burzy mózgów

Nawet prowadząc sesje w małym gronie nalezy pamiętać, że każda burza mózgów, powinna być prowadzona według kilku zasad. Te poniższe są podstawowymi regułami, pozwalającymi efektywnie przejść przez poszczególne etapy burzy mózgów. W literaturze można znaleźć także inne zasady burzy mózgów i mogą one przybierać bardziej lub mniej formalne nazewnictwo.

• Nie oceniaj! Nie krytykuj! – Należy wstrzymać się z oceną na czas generowania pomysłów. Nic tak nie podcina skrzydeł jak krytyka. Musimy ugryźć się w język, aby nie zabić idei w jej zalążku. Na ocenę pomysłów przyjdzie jeszcze czas w kolejnych etapach sesji burzy mózgów.
• Im więcej pomysłów, tym lepiej – Tutaj nie jest ważna jakość pomysłów, ale ich liczba. Nawet jeśli pomysł wydaje się głupi, warto go zapisać – może akurat podsunie on ciekawą myśl drugiej osobie. Najlepiej jak generowane idee są różnorodne. W burzy mózgów warto fantazjować! Tutaj nawet absurdalne pomysły mogą okazać się wartościowe
• Buduj na pomysłach innych – Podczas sesji burzy mózgów warto modyfikować pomysły innych, aby wygenerować nowe rozwiązania. Łączmy elementy i udoskonalajmy idee, a z pewnością powstanie z nich coś innowacyjnego.
• Nie ograniczaj swojej wyobraźni – Jedną z cech kreatywności jest wychodzenie poza schematy i tak też trzeba działać w przypadku burzy mózgów. Postaraj się popatrzeć na pewne elementy z różnych perspektyw, zobaczyć dane rozwiązania oczami jego użytkowników.
• Pozwól dokończyć myśl innym – Podczas trwania sesji burzy mózgów warto zachowywać się kulturalnie i pozwolić innym skończyć swoją wypowiedź (pamiętaj, aby nie krytykować). Staraj się wysłuchać perspektywy i pomysłu drugiej osoby, a może na tej podstawie wpadniesz na fantastyczne rozwiązanie?!

Etapy burzy mózgów

Oprócz przestrzegania odpowiednich zasad właściwa burza mózgów posiada również określone etapy. Bez nich proces ten skończy się tylko na wymyślaniu nowych pomysłów i nie przyniesie efektywnych rozwiązań, możliwych do wdrożenia w życie.

• Określenie problemu – Pierwszy etap to wskazanie problemu, nad którym będziemy pracować. Wszyscy uczestnicy powinni być zaznajomieni z tematem, aby uniknąć niepotrzebnych nieporozumień. Problem powinien przyjąć formę pytania, na które będziemy szukać odpowiedzi w dalszej części burzy mózgów:
  Problem główny – zwiększenie oszczędności w naszej rodzinie

  Problem w formie pytania – W jaki sposób nasza rodzina może powiększyć oszczędności?” Problem ten możemy pogłębić, spróbować sformułować go w inny sposób. Przykłady problemów burzy mózgów mogłyby wyglądać następująco: ,,W jakich obszarach życia rodzinnego możemy zaoszczędzić?” ,,W jaki sposób możemy zwiększyć nasz rodzinny przychód?”,,W jaki sposób możemy ograniczyć koszty życia codziennego?”

• Zielone światło – Jest to etap, od którego zazwyczaj zaczyna się większość sesji burzy mózgów. Zielone światło oznacza moment, w którym nie musimy się hamować z naszą wyobraźnią i generujemy jak największą liczbę pomysłów. Oczywiście nie możemy zapomnieć o przestrzeganiu przedstawionych wcześniej zasad. Pamiętaj, aby wstrzymać się z oceną i wartościowaniem pomysłów.
• Czerwone światło – Nadszedł ten moment, w którym w końcu możesz zacząć oceniać wygenerowane wcześniej idee. To jest czas na wartościowanie i krytykę pomysłów. W tym etapie burzy mózgów warto posłużyć się poniższymi matrycami, które pomogą w ocenie rozwiązań.

Na osi poziomej zaznaczona jest łatwość wdrożenia pomysłów w życie, a oś pionowa dotyczy istotności rozwiązania dla potencjalnego odbiorcy.

Podział burzy mózgów na części

Do wyrzucenia – idee, które są głupie i nie mają żadnego wpływu zarówno dla organizacji, jak i użytkowników.

Z potencjałem – są to rozwiązania, które mają bardzo dużą szansę, aby je wprowadzić w życie. Są bardzo inspirujące i jesteśmy w stanie je wdrożyć.

Szalone, ale inspirujące – są to ciekawe pomysły, których z jakichś powodów nie jesteśmy w stanie wdrożyć. Warto je jednak zapisać, być może w przyszłości się przydadzą.

Quick wins – są to tzw. pomysły, które są szybkie i łatwe w realizacji, a jednocześnie pozytywnie oddziałują na naszą pracę.

Warto zwrócić uwagę, że powyższe etapy burzy mózgów są przedstawione w pewnym uproszczeniu. Właściwy brainstorming powinien zawierać m.in. etap uformowania zespołu i rozgrzewkę, w której należy wykonać kilka ćwiczeń na pobudzenie naszej kreatywności.

Burza mózgów – Podsumowanie

Czy przed przeczytaniem tego artykułu spodziewałeś się, że brainstorming powinien mieć tak formalny charakter? Burza mózgów prowadzona zgodnie z poszczególnymi etapami i odpowiednimi zasadami z pewnością przyniesie wiele innowacyjnych rozwiązań. Zachęcam do zgłębiania tej najpopularniejszej techniki rozwiązywania problemów i eksperymentowania z innymi metodami, takimi jak: odwrotna burza mózgów czy metoda 635, które znajdziesz na naszym blogu.

Bibliografia

Biela A. Trening kreatywności. Jak pobudzić twórcze myślenie, Samo Sedno, Warszawa 2015.

Autor

TRENER UMIEJĘTNOŚCI KREATYWNYCH

Jakub Strojek

„Dzielę się wiedzą i doświadczeniem z zakresu narzędzi kreatywnego rozwiązywania problemów. Od kilku lat rozwijam się jako moderator burz mózgów i Design Thinking. Każdy pojawiający się problem przekształcam w wyzwanie!”